Okres PRL-u jeszcze wzbudza w nas różnorodne odczucia. Jest to związane z tym, że z jednej strony chcielibyśmy o nim szybko zapomnieć, to jednak z drugiej strony- to epoka dziejach naszego państwa, która odcisnęła swoje piętno na różnych dziedzinach życia społecznego. Warto zaznaczyć, że ta specyficzna epoka była niejako rzeczywistością, w której człowiek mógł sprawdzić samego siebie. Otóż, mógł wówczas określić swoje stanowisko- czy jest za partią, czyli PZPR, czy jednak stoi w opozycji do niej i nie zgadza się na proponowane siłą zmiany. Podobnie było także tuż po zakończeniu II wojny światowej. Wówczas przed takim dylematem stanęli twórcy literaccy, a przede wszystkim Ci, którzy pozostali, bądź wrócili do Warszawy.
To poniekąd o tym jest książka Piotra Łopuszańskiego- Warszawa literacka w PRL. Jest to opowieść o mieście, ludziach i historii. Autor przedstawia znanych pisarzy od strony prywatnej, a także ich postawy w przełomowych latach. Pokazuje, jak literaci zareagowali na widok ruin stolicy, jak odnosili się do nowego ustroju i jak żyli w Warszawie.
Fascynująca podróż w czasy PRL, do miasta, które, zniszczone, miło zniknąć z mapy Europy, a zostało odbudowane i przebudowane. Obowiązkowa lektura dla warszawiaków, miłośników literatury i historii.
Początkowo, zanim sięgnęłam po książkę, miałam wrażenie, że będzie przedstawiała kolejno sylwetki każdego z literatów i dzięki temu możliwe będzie prześwietlenie losów danej osoby. Jednakże potem okazało się, że jest to bardzo skompilowana publikacja, która przedstawia dany problem pod kątem podejścia do niego grupy pisarzy, poetów polskich. Dzięki temu jest to o wiele ciekawsze, ponieważ powoduje, że mamy cały widok na problem, a nie skupiamy się wokół konkretnej osoby.
Również wykorzystanie fragmentów pamiętników literatów wpływa na swoista autentyczność książki. Dzięki temu łatwo możemy wyciągnąć wnioski i zaobserwować, jak było w rzeczywistości. Można powiedzieć, że dzięki temu książka zyskuje na wartości.
Warszawa była miastem szczególnym. Zniszczona w czasie wojny, ponownie stała się centrum kulturalnym Polski. Tutaj mieszkali najważniejsi twórcy kultury, sławni pisarze. Tu istniały najbliższe kontakty między środowiskiem literatów a nowymi władzami i tutaj konflikty z władzami przybierały najwyraźniejszą postać.
Na kartach książki ukazano również ogrom zniszczeń, jakich dokonano w stolicy Polski. Można powiedzieć, że miasto praktycznie nie istniało. Było to jedno wielkie gruzowisko. Twórcy literaccy ogromnie cierpieli, widząc je na co dzień. Nie mogli znieść myśli, że tak piękne miasto, które tak kochali zniknęło praktycznie z powierzchni ziemi. To właśnie w tych warunkach przyszło im żyć i tworzyć.
Twórcy musieli podjąć decyzję, czy opowiadają się za komunizmem i władzą, czy skrywają się w prywatności, czy tez otwarcie występują przeciw ustrojowi, licząc się z konsekwencjami. Warto zauważyć heroizm tych, którzy odważyli się powiedzieć: ”nie”. W Warszawie naciski na pisarzy, by się deklarowali, były szczególnie silne.
W opisywanej książce mamy swoiste porównanie postaw literatów warszawskich wobec nowego okupanta. Widać wyraźnie, iż jedni przystosowywali się do ustroju, natomiast drudzy stali w opozycji do nowych władz i nie chcieli zaakceptować nowego ustroju. Nie będę może operować tutaj nazwiskami, ponieważ mogłoby to zrazić niektórych chcących przeczytać Warszawę literacką w PRL.
Według mnie jest to bardzo interesująca książka, ponieważ porusza także niespotykany dotąd w takiej mierze temat. Tak naprawdę to nawet nie ma do czego się przyczepić. Być może jedynym mankamentem jest czasami pewna chaotyczność. Jednakże nie jest ona Az tak bardzo nużąca.
Jednym słowem warto przeczytać tą książkę, chociażby po to, aby dowiedzieć się czegoś nowego o ludziach, których dzieła zmuszeni byliśmy czytać w szkole.
Za możliwość przeczytania i zrecenzowania książki bardzo chciałabym podziękować Wydawnictwu Bellona.
Komentarze
Prześlij komentarz